EMDR & Traumaverwerking

67 Psychotherapie

36 Hypnotherapie

47 Mindfulness

De beste manier om ergens uit te komen is er doorheen te gaan.

“Loslaten is achterom kijken zonder spijt, vooruit kijken zonder verwachtingen en het leven ervaren in het hier en nu”

Wat is EMDR?

Eye Movement Desensitization and Reprocessing, afgekort tot EMDR, is een evidence-based therapievorm voor mensen, die last blijven houden van de gevolgen van traumatische ervaringen.

Dit kan een eenmalige schokkende ervaring zijn, zoals een verkeersongeval of een geweldsmisdrijf. Maar ook voor langdurige ervaringen, die veel invloed hebben gehad op de ontwikkeling van iemands leven. Zoals pesterijen of krenkingen in de jeugd, scheiding van ouders, langdurig ziekenhuis opnames, enz. die in het hier-en-nu nog steeds invloed hebben.

Soorten klachten die iemand bijvoorbeeld kan hebben na een nare/traumatiserende ervaring: Herbelevingen van de ervaring, vermijdingsgedrag met betrekking tot de ervaring, stress, schaamte of schuldgevoel, depressie, zorgen maken/piekeren angsten, slecht zelfbeeld/onzekerheid, paniek, slaapproblemen, relatieproblemen, onverklaarbare lichamelijke klachten.

EMDR is inmiddels niet nieuw meer. Een eerste versie van EMDR werd in 1989 beschreven door de ontwikkelaar ervan, de Amerikaanse psychologe Francine Shapiro. In de jaren daarna werd deze procedure verder uitgewerkt en ontwikkelde EMDR zich tot een volwaardige therapeutische methode die nu veelvoudig wordt toegepast.

Waarvoor is EMDR bedoeld?

Bepaalde gebeurtenissen kunnen diep ingrijpen in het leven van mensen. Een groot deel van de getroffenen ‘verwerken’ deze ervaringen op eigen kracht. Bij anderen ontwikkelen zich psychische klachten. Vaak gaat het om zich opdringende herinneringen aan de schokkende gebeurtenis, waaronder angstwekkende beelden (herbelevingen; ‘flashbacks’) en nachtmerries. Andere klachten, die vaak voorkomen zijn schrik- en vermijdingsreacties.

PTSS

Als er aan bepaalde criteria wordt voldaan spreekt men van een ‘post traumatische stress-stoornis’ (PTSS). PTSS nog steeds het primaire indicatiegebied voor EMDR, maar inmiddels hebben de ervaringen met de toepassing van deze behandelmethode de afgelopen jaren laten zien dat het mogelijk is een grote verscheidenheid aan psychische aandoeningen en klachten te behandelen, die gepaard gaan met vermijdingsgedrag, somberheid en/of gevoelens van angst, schaamte, verdriet, schuld of boosheid.

Uitgangspunt is telkens dat deze klachten zijn ontstaan als gevolg van een of meer beschadigende ervaringen. Daarmee worden gebeurtenissen bedoeld, die dusdanige sporen hebben nagelaten in het geheugen van de persoon, dat hij of zij er nu nog steeds last van heeft.

Voorbeelden daarvan zijn emotionele verwaarlozing, akelige ervaringen op medisch gebied, verlieservaringen, werk gerelateerde gebeurtenissen en andere schokkende, schaamtevolle of anderszins ingrijpende ervaringen. De belangrijkste insteek is je door middels van EMDR te helpen de herinneringen aan deze gebeurtenissen te verwerken, met de bedoeling daarmee de klachten te verminderen en te laten verdwijnen.

Werkt EMDR?

Er is veel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de werkzaamheid van EMDR. Uit de resultaten blijkt dat cliënten goed op EMDR reageren. EMDR is een kortdurende therapievorm. Als het gaat om een trauma na een eenmalige ingrijpende gebeurtenis, dan zijn mensen vaak al na enkele sessies in staat om de normale dagelijkse bezigheden weer op te pakken.

Hoe weet je of EMDR kan worden toegepast?

In het begin van de therapie zal er uitgebreid aandacht worden besteed aan de oorzaak en achtergronden van de klachten. Daarnaast wordt er een taxatie gemaakt van een aantal individuele kenmerken waaronder de persoonlijke draagkracht en de last. Hieruit zal blijken of een gerichte traumabehandeling op dat moment passend is, en of daarvoor EMDR kan worden gebruikt.

Hoe gaat EMDR in z’n werk?

De therapeut zal vragen aan de gebeurtenis terug te denken inclusief de bijbehorende beelden, gedachten en gevoelens. Eerst gebeurt dit om meer informatie over de traumatische beleving te verzamelen. Daarna wordt het verwerkingsproces opgestart.

De therapeut zal vragen de gebeurtenis opnieuw voor de geest te halen. Maar nu gebeurt dit in combinatie met een afleidende stimulus. Een koptelefoon waarbij tik geluiden afwisselend rechts en links worden aangeboden. De therapeut zal de cliënt dan vragen wat er in gedachten naar boven komt. De EMDR procedure brengt doorgaans een stroom van gedachten en beelden op gang, maar soms ook gevoelens en lichamelijke sensaties. Vaak verandert er wat. De cliënt wordt om de minuut gevraagd zich te concentreren op de meest opvallende verandering en dat de ruimte te geven.

Wat zijn de te verwachten effecten?

De aangeboden sets tikjes zullen er langzamerhand toe leiden dat de herinnering haar kracht en emotionele lading verliest. Het wordt dus steeds gemakkelijker aan de oorspronkelijke gebeurtenis terug te denken. In veel gevallen veranderen ook de herinneringsbeelden zelf en worden ze bijvoorbeeld waziger of kleiner. Een andere mogelijkheid is dat er spontaan nieuwe gedachten of inzichten ontstaan die een andere, minder bedreigende, betekenis aan de gebeurtenis geven. Deze effecten dragen ertoe bij dat de schokkende ervaring steeds meer een plek krijgt in de levensgeschiedenis van de persoon, waardoor de rust terug keert.

Wat is het werkingsmechanisme van EMDR?

Een verklaring voor de effecten van EMDR is dat de combinatie van het sterk denken aan de traumatische gebeurtenis en de aandacht voor de afleidende stimulus er voor zorgt dat het natuurlijk verwerkingssysteem wordt gestimuleerd. Omdat een traumatische herinnering, wanneer deze in gedachten wordt genomen zowel levendig als intens is, kost dit betrekkelijk veel geheugencapaciteit. Maar het focussen op de wisselende tikjes kost ook geheugencapaciteit. Door deze concurrentie van werkgeheugentaken is er weinig plaats voor de levendigheid en de naarheid van de herinnering. Dit biedt de client de mogelijkheid om een andere betekenis aan de gebeurtenis te geven.

Wat is RDI?

RDI staat voor Resource Development and Installation. Het is een manier om de persoonlijke draagkracht te vergroten. Waar EMDR werkt met belastende herinneringen, werkt RDI met positieve herinneringen en ervaringen. Deze worden gebruikt om hulpbronnen/kwaliteiten te activeren en mobiliseren en zo onder andere het zelfvertrouwen te vergroten. Deze methode wordt vaak aanvullend gebruikt bij EMDR. Om de cliënt sterker te maken, meer draagkracht te geven en om een EMDR sessie positief af te sluiten.

Voorbeelden van problematieken, klachten en symptomen die ik veel zie in de praktijk en goed zijn aan te pakken met behulp van EMDR zijn: